معرفی انواع روغن موتور خودرو+نکاتی که اصلا نمی‌دانید

روغن موتور یکی از آشناترین نام ها برای شماست؛ روغن موتور خودرو انواع مختلفی دارد و دارای استانداردهای خاصی است که برای هر خودرو این استانداردها متغیر هستند. البته به طور کلی  و زبان ساده وظایف یک روغن موتور خوب را می توان به چند بخش تقسیم کرد:

معرفی انواع روغن موتور

• روغن موتور معدنی (Mineral oil)
• روغن موتور نیمه سنتتیک (Semi-synthetic oil)
• روغن موتور تمام سنتتیک (Fully Synthetic Oil)

در ادامه به اختصار در مورد هر یک توضیح خواهیم داد.

روغن موتور معدنی (مینرال) از نفت خام تهیه می شود و ساده ترین و ارزان ترین نوع روغن موتور است. این اولین نوع روغن موتوری بود که ساخته شد و هنوز هم یکی از رایج ترین انواع روغن موتور است.

روغن موتور معدنی، از ترکیب هیدروکربن‌های مختلف ساخته می‌شود. این هیدروکربن‌ها از طریق فرآیندی به نام پالایش از نفت خام جدا می‌شوند. سپس این روغن با مواد افزودنی برای بهبود عملکرد آن مخلوط می شود. این روغن به خوبی موتور را روانکاری می‌کند، اما در دماهای بالا عملکرد خوبی ندارد و این یک ضعف بزرگ برای این روغن محسوب می‌شود.

اینقدر این توضیحات برای من جداب است که دلم نمی‌آید در مورد آن توضیح ندهم. شاید از حوصله شما خارج باشد اما برای اطلاعات عمومی خودتان هم بهتر است، کامل بخوانید؛

با انجام پالایش بر روی نفت خام، تنها چند درصد مواد هیدروکربنی با تعداد اتم‌های بین 20 تا 50 به دست می‌آید که مناسب برای استفاده در روانکار است؛ این برش مناسب جهت مصارف روانکاری اصطلاحا برش روغنی یا لوبکات (لوبکات ماده اولیه روغن پایه) نامیده می‌شود. در پالایشگاه‌های روغن، عملیات پالایش بر روی لوبکات انجام شده و ماده‌ای به نام روغن پایه به عنوان ماده اصلی روغن‌های موتوری، صنعتی و گریس بدست می‌آید.

لوبکات جزء اصلی و ماده اولیه تولید روغن موتور است که حدود 85 تا 95 درصد از آن را تشکیل می‌دهد. گفتنی است همه نفت‌های خام به منظور تولید روغن پایه مناسب نیستند و برای تولید روغن پابه باید عواملی مانند ترکیب شیمیایی، هزینه پالایش، درصد برش روغنی موجود در نفت خام، نیاز بازار و موارد دیگری را در نظر گرفت.

روغن موتور مینرال مزایای و معایب مختلفی دارد که عبارتند از:

روغن موتور نیمه سنتتیک ترکیبی از روغن پایه معدنی و روغن پایه مصنوعی است که در واقع مابین روغن موتورهای معدنی و فول سنتتیک قرار می گیرند. روغن پایه معدنی از نفت خام مشتق می‌شود، در حالی که روغن پایه مصنوعی از ترکیبات شیمیایی مصنوعی تولید می‌شود. نسبت روغن پایه معدنی و روغن پایه مصنوعی در روغن موتور نیمه سنتتیک متفاوت است، اما معمولاً 70 درصد روغن پایه معدنی و 30 درصد روغن پایه مصنوعی استفاده می‌شود. این روغن عملکرد بهتری نسبت به  روغن معدنی دارد اما مسلما از تمام مزایای روغن موتور سنتتیک بهره نمی‌برد و در ضمن قیمت بالاتری از روغن معدنی دارد.

نوع روغن موتور برای خودروهایی مانند پژو ۲۰۶، پژو ۴۰۵ ، پژو پارس، سمند، تیبا، ام وی ام و …. مناسب است.

ویژگی‌های ورغن نیمه سینتیک در یک نگاه:

• ارزان‌تر از روغن موتور سینتیک و گران‌تر از روغن موتور معدنی
• عملکرد بهتر در دمای بالاتر
• دوستدار جیب شما

چطور شد که این روغن‌ها ساخته شد؟ آلمانی‌ها، در جنگ جهانی دوم، با توجه به نبود نفت، با استفاده از زغال سنگ و گاز متان بصورت انبوه اولین روغن موتور سنتتیک را تولید کردند. این نوع روغن موتورها ابتدا در موتور جت مورد استفاده قرار گرفت ولی با گذشت زمان و نیز مزایای زیاد نسبت به روغن موتورهای معدنی، در موتور خودرو نیز مورد استفاده قرار گرفتند. روغن موتورهای سنتتیک از طریق ترکیبات شیمیایی و در آزمایشگاه تولید می شوند. در فرایند ساخت روغن موتورهای سنتتیک، ناخالصی موجود در روغن موتور از بین می‌رود.

ساختار شیمیایی روغن موتور به گونه‌ای اصلاح می‌گردند تا روغن موتور کیفیت و روانکاری بالاتری نسبت به سایر روغن موتورها داشته باشد.

هر روغن موتور از دو بخش متمایز تشکیل شده است، بخش اول پایه‌ی اصلی روغن است و بخش دوم، افزودنی‌هایی است که به ترکیب اصلی اضافه می‌شود تا محصول نهایی تولید شود. تفاوت اصلی روغن موتورهای مینرال و سنتتیک در ترکیب پایه‌ی آن‌هاست. ترکیب پایه در روغن موتورهای معدنی از نفت خام به دست می‌آید درصورتی که ترکیب پایه‌ی روغن‌های سنتتیک را ترکیبات شیمیایی آزمایشگاهی تشکیل می‌دهد.

با توجه به گفته‌های قبل روغن موتور سنتتیک از ترکیبات شیمیایی مصنوعی ساخته می‌شود و عملکرد بسیار خوبی در تمام شرایط آب و هوایی دارد. این روغن گران‌ترین نوع روغن موتور است و مزایای زیادی دارد، از جمله این مزایا:

ویسکوزیته یا گرانروی روغن موتور یکی از شاخص های مهم در تعیین کیفیت یک روغن موتور مناسب است. ویسکوزیته (Viscosity) یعنی میزان غلیظ یا روان و رقیق بودن یک مایع (روغن نیز یک مایع است). گرانروی یک روغن موتور در تابستان و هوای گرم و در زمستان و هوای سرد برای هر خودرو متفاوت است.

استانداردهای جهانی برای تشخیص یک روغن موتور خوب وجود دارد مانند استاندارد SAE،  API و ACEA؛ که در این مطلب به آن نمی‌پردازیم اما در مقالات بعدی به تفصیل به آن اشاره خواهیم کرد. ناگفته نماند اگر قصد خرید یک روغن موتور مناسب را دارید لازم است آن را متناسب با اتومبیل‌تان انتخاب نمایید.

در ادامه متن، کدهای SAE و API را برای‌تان توضیح می‌دهیم.

برای آنکه بتوانیم ویسکوزیته روغن موتورها را با یکدیگر مقایسه کنیم، از استاندارد SAE استفاده می‌کنیم. یکی از کدها و عددهایی که روی بسته‌بندی روغن موتورها می‌بینید نیز دقیقا مربوط به همین استاندارد است.

درجه‌بندی روغن موتورها را در استاندارد SAE، با عدد مشخص می‌کنیم که کمترینش 0 و بیشترینش 60 است. مثل SAE-0 و SAE-60.

عدد 0 به معنی کمترین ویسکوزیته (یا کمترین غلظت) بوده و روغن موتور اصطلاحا در نرم‌ترین حالت است. عدد 60 نیز به معنی بیشترین ویسکوزیته (یا بیشترین غلظت) بوده و روغن موتور، در سفت‌ترین حالت خواهد بود.

بر اساس استاندارد SAE، روغن موتورها به دو دسته «مونو گرید» و «مالتی گرید» تقسیم‌بندی می‌شوند.

معنی استاندارد API در معرفی روغن موتور